नेपाली राजनितिमा नविना लामाको आफ्नै गरिमामय परिचय छ । पुर्व प्रतिनिधि सभा सदस्य नविना लामा नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एमाले ) सम्बद्ध सांसद हुनुहुन्छ । विद्यार्थी संगठनको नेतृत्व गर्दै विद्यार्थी संगठन अनेरास्ववियुको अध्यक्षमा निर्वाचित भई सफलतापुर्बक कार्यकाल सम्पन्न गरेको ईतिहास छ । यहाँसग हामीले वर्तमान राजनिति र महिला नेतृत्वको बिषयमा केन्द्रीत रहेर कुराकानी गरेका थियौं। प्रस्तुत छ पाँच प्रश्न ।
नेपाली राजनितिमा महिला नेताहरुको अवस्था के छ ?
नेपाली राजनीतिमा महिलाहरुको उपस्थिति र अवस्था तुलनात्मक अध्ययनले उल्लेखनीय नै देखाएको छ तर नीति निर्माण तहमा संतोषजनक छैन। हजारौं बर्षदेखि रहेको असमानता त्यति सजिलो गरि समाप्त हुदैन तर तपाईं हामीले समाजको हरेक तह तप्का र क्षेत्रहरुमा आवाज उठाउन छोड्नुहुन्न ।
महिलालाई राजनिति गर्नु कतिको सजिलो छ ?
सामाजिक ,आर्थिक रूपले महिलाहरुमा जगारण भर्खरै आईरहेको अवस्था छ नेपाली समाजमा । निरन्तर शक्तिकरणको जरुरी छ । पितृसत्तात्मक सोचले प्रभावित समाजमा महिलालाई साच्चै भन्नुपर्दा त्यति सजिलो छैन ।
नेपाली राजनितिमा स्थायित्व जुनसुकै पार्टीभित्र पनि समस्याको रुपमा देखिएको छ । यसको मूख्य कारण के हो ?
नेपाली राजनीतिमा देखिएको समस्या भनेको आन्तरिक जनवाद निकै कमजोर हुनु हो । केन्द्र बलियो छ । जनताको मुद्दा अहिले पनि नीति निर्णायक तहमा कम महत्त्वको छ र स्वार्थ अगाडि छ ।
महिला माथि यति धेरै विभेद हुनुको मुख्य कारण के होला ?
महिलामाथी विभेदको मूल करण महिला आर्थिक रूपमा सशक्त नहूनु , पुरुषवाद समाजमा हावी हुनु । सामाजिक न्याय नहुनु, घर परिवारमा सहयोगी महिलाको सामाजिक जीवनमा सहयोगी नहुनु । अझ महिलाले राजनीति गर्नु त बेकार भन्ने सोच , यी र यस्तो अनेक कारणहरु छन् जसलाई चिरेर अगाडि बढ्न हरेक महिलाको निम्ति निक्कै कठिन छ ।
निर्वाचन नजिकिदै छ । ८४ मा महिला सहभागिता र नेतृत्वमा वृद्वि गर्न पार्टीहरुले कस्तो रणनीति अपनाउन जरुरी छ ?
८४ महिला सहभागीतालाई सुनिश्चितता गर्न प्रत्येक पार्टीले ३३ प्रतिशत महिलालाई अनिवार्य टिकट दिनु पर्यो । स्थानीय तहमा मेयरमा बढी भन्दा बढीलाई टिकट दिने र जिताऊने हरेक राजनीतिक दलको सकारात्मक रणनीति हुनुपर्छ ।
