कोरोना महामारीमा किरात राईहरुको स्वास्थ्य उपचार अभ्यास

कोरोना महामारीमा किरात राईहरुको स्वास्थ्य उपचार अभ्यास
रोशनी राई, उदयपुर बिश्वव्यापी फैलिएको कोरोना महामारीका क्रममा विभिन्न आदिवासी जनजातिहरुले परम्परागत ज्ञानमा आधारित उपचार पद्यतिको अभ्यास गरेका छन। ‘स्वास्थ्य उपचारमा सवै आदिवासीको आफनो आफनो परम्परागत ज्ञानमा आधारित उपचार पद्धति हुन्छ । किरात राईहरुले पनि यसको अभ्यास गरेका छन।’ किरात राई संस्कृतिका अध्येता डा भक्त राईले भन्नु भयो –‘आधुनिक चिकित्सा विज्ञानको प्रारम्भ हुन भन्दा अगाडि नै प्रयोगमा आए...

नेपालको सन्दर्भमा पहिचान र पहिचानको राजनीति

नेपालको सन्दर्भमा पहिचान र पहिचानको राजनीति
आरम्भ “नेपाल राष्ट्रको पहिचान”को बारेमा नेपालको संविधान २०७२ः३० ले बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक, बहुसाँस्कृतिक विशेषतायुक्त भनेर परिभाषित गरेको छ । यसबाट हाम्रो देश नेपाल हो र नेपालको पहिचानको आधार बहुजातीय, बहुभाषिक, बहुधार्मिक र बहुसाँस्कृतिक पक्षहरू नै हुन भन्ने कुरा प्रष्ट हुन्छ । तर हिमाल, पहाड र तराईमा आधारित १४ अञ्चल, ७५ जिल्लालाई कायम राख्दै देशको वास्तविक परिभाषालाई बेवास्ता गरियो । जस...

आदिवासीसँग भएका यी मौलिकतालाई पाठ्यक्रममा राख्नुपर्छ

आदिवासीसँग भएका यी मौलिकतालाई पाठ्यक्रममा राख्नुपर्छ
यमुना घले - कृषि बिशेषज्ञ तथा खाद्य सुरक्षाविज्ञ जनजातीहरुबीच परापुर्वकालदेखि प्रचलनमा रहेको खाने कुराहरु आजको समयसम्म पनि प्राकृतिक रहेको कारण यसको संरक्षण गर्न अत्यन्तै जरुरी छ। किनभने यो उनिहरुको पहिचानसग जोडीएको बिषय हो । तर हाल नेपालमा बसोबास गर्ने आदिवासी जनजातीहरुको जातीगत खाने कुराहरु बिस्तारै लोप हुने अवस्थामा छ। यसो हुनुमा पहिलो कारण सरकारी निति तथा कार्यक्रम नै हो जसले गर्दा लोक तथ...

छोरीलाई सन्तान नठान्दा…..

छोरीलाई सन्तान नठान्दा…..
-खग प्रसाद चापागाई- कपिलवस्तु । कपिलवस्तु जिल्लाको यशोधरा गाँउपालिका वडा नम्बर ७ सोमडिह गाउँकै दक्षिण पश्चिम भागमा गरिब दलित बस्ती छ । नेपाल–भारत सिमाको १ सय मिटर सेरोफेरोमै रहेको उक्त गाउँमा दर्जन हाराहारीमा टहरा छन् । ईट्टा र माटोले जोडेको पर्खालको एक कोठे घरमा सात सन्तान सँगै अकाला रैदास बस्छिन् । काखमा डेढ वर्षको छोरा बोकेकी उनको शरीर निकै दुब्लो छ । लाग्छ, उनको शरीरमा मासु नै छैन । हाड छाला ...

फर्किएर हेर्दा सृजनामा पथरीशनिश्चरे

फर्किएर हेर्दा सृजनामा पथरीशनिश्चरे
उत्तरपूर्वी मोरङको पथरीशनिश्चरे नगर हरियाली तरेलीबीचको रमणीय स्थल हो । जहाँ आफैँमा सृजनशीलताको उर्जा दिने पर्यावरणीय वातावरण छ । वन तथा सिमसारयुक्त पर्यटनको प्रचुर सम्भावनाबीच सृजनशीलताका गतिविधिमा पनि यो सक्रिय छ । साविक पथरी, शनिश्चरे र हसन्दह गाउँ विकास समिति मिलेर बनेको कृषिमा आधारित नगरपालिका सृजनाको क्षेत्रमा पनि मलिलो छ । अर्थात् भाषा, कला, साहित्य र संस्कृतिमा कम धनी छैन । निगुरो र सिमसाग...