साहित्य

कथा आमा भन्नुहुन्छ —"तैंले अहिल्यै जिन्दगी बुझेको छैनस।" सायद त्यति नबुझेको हुँला । जति आमाले बुझ्नुभएको छ । तर नबुझेकी चाहिँ छैन । आमालाई यो बताउन जरुरी छ कि, जिन्दगी बुझ्दछु । एक्लोपनको गहिराइ त झन कति कति बुझ्दछु । उमेरले हैन मान्छेलाई जिन्दगीले परिपक्व बनाउछ । यो पनि बुझेकी छु । सम्बन्धको गहिराइ थोरै थोरै बुझ्दछु । सबैभन्दा धेरै त एक्लोपनको छटपटी बुझेकी छु । के म यति सरल विषय पनि नबुझुँला त ...

रमेश के.सी. अन्तराष्ट्रिय मामलाका विद्वान पल केनेडीले सन १९८० मै आफ्नो पुस्तक “दि राइज एन्ड फल अफ ग्रेट पावर्स” मा अमेरिकाको क्षयको भविष्यवाणी गरेका थिए । उनको कथन थियो कि सैन्य र आर्थिक हैसियत बढेपछि राष्ट्रले आफ्नो शक्ति र प्रभाव खोज्दछ । रोमन साम्राज्यकै पालादेखिको यो चरित्र हो । रोमन साम्राज्यको उदय त भयो तर टिक्न  सकेन । त्यसैगरी अहिले सन १९४५ पछिको विश्व व्यवस्थाबाट उदाएको अमेरिका सन ...

आफना रचनाहरुमा शुसिला निनाम स्पष्ट छीन अनि प्रेमील।,पछिल्लो पुस्तामाँझ धारिलो तरबार जस्तो कविता लेखीरहेकी यी कवि एक बलशाली कवि हुन। प्रस्तुत छ साताको तीन कविता प्रतिशोध ग्रेटवाल जस्तो सामाजिक पर्खाल भताभुङ्ग पार्दिन मन छ धरहरा जस्तो घमण्ड भत्काइदिन मन छ बीच सडकमा तिम्रो चिरहरण गरेर विर्य लुट्न मन छ त्यही विर्यबाट अराजक छोरीहरु जन्माएर निरन्तर अराजकता मच्चाउन मन छ विर्य लुटिएको उजुरी दिन तिमी प...

नेपाली साहित्यमा बीसको दशकमा उदाएकी साहित्यकार कुन्ता शर्मा मार्क्सवादी दर्शनसँग नजीक रहेकी प्रगतिशील धारको लेखक हुनुहुन्छ । साहित्यले बिचार बोक्नुपर्छ भन्ने स्पष्ट मान्याता राख्ने शर्माको २०४२ सालमा प्रकाशित "पाथी बास्नु हुदैन " शिर्षकको कविता वैचारिकरुपमा कालजयी कविता हो । "म उभिएको ठाँउ " उहाँको प्रकाशित कृति मध्ये चर्चीत हो । साहित्यको सबै बिधामा कलम चलाउदै आएकी शर्मालाई अखबारी लेखनमा पनि त...

नेपाली साहित्यमा भिन्न, शान्त र शालिन व्यक्तित्व , लेखक विप्लव प्रतीक चुपचाप बहिरहेको बतास जस्तो आफ्नो लेखनमा प्रेमील । उहाँको हालसम्म प्रकाशित कृतिः नहारेको मान्छे (कविता सङ्ग्रह), अविजित (उपन्यास), अ पर्सन किस्ड बाई दि मून (कविता सङ्ग्रह, जसको स्पेनि र फ्रान्सेली भाषामा अनुवाद भएर प्रकाशित) अग्रेजी भाषामा पनि राम्रो दखल राख्ने सर्जक हुनुहुन्छ । उहाँले नेपालीबाट अंग्रेजीमा अनुवाद गरेका मुख्य कृ...

पचासको अन्तिम दशकबाट लेखन प्रारम्भ गरेका कवि हेमन यात्री आफ्नो पुस्तामा चर्चीत कवि मध्ये एक हुन । हालसम्म “पहाड मसितै यात्रा गर्छ” कविता कृति प्रकाशित छ । प्रस्तुत छ साताको तीन कविता आमाको गीत हिउँदे बतासको लैबरीमा थपडी बजाइरहेछन चिउरीका पातहरू भर्लेनि पाखामा कोरस आलापिरहेछन एकहुल हलेसोका बथान आमा रुखबाट गीतका हरफहरू खसाईरहेकी छन नजिकै बगिरहेको छ छिपछिपे खोला आमा रुखबाट ओर्लेर कुवा बनाउँछिन र क...

आफ्ना कविताहरुमा अत्यन्तै कोमल र प्रेमील कविको रुपमा परिचित कवि सञ्जिव राई पचासको दशकबाट निरन्तर लेखीरहेछन् । र शालिन कवि भनेर साहित्यीक जमातमा परिचित उहाँको कविताहरु साच्चीकै शालिन छ । प्रस्तुत छ साताको तीन कविता एउटा प्रेमपत्र डाँडाबजारकी सुम्निमालाई फर्किनु त पर्छ नै मैले छाडेर आफुलाई यतैकतै...... सुनेर दुनीयाले गाएको तिम्रो सौन्दर्यको गीत ओ पहाडी बाला ! ल्याएको थिएँ आफुलाई तिमीसित ...

पछिल्लो पुस्तामाझ आफ्नो कविताहरुमा जब्बर रुपमा असमानता अन्याय र अत्याचाको बिरोधमा कविता लेखीरहेकी कवि प्रेमीला राई आफ्नो पुस्ताबीच आशालाग्दो कवि हुन प्रस्तुत छ साताको तीन कविता सुनसान छ गाउँ झुरुप्प कमलकोठी खेल्ने केटाकेटीहरु वनै तरङ्गित सुसेल्ने गोठालेहरु आजकल कता हराए होलान ? बूढो भए होलान घरबारे भए कि अर्थात कुन देशको दासी बनिरहेका छन ? ठिक उसै गरी हवै वन उकालो काफल पाक्यो चरी किन बोल्दैन...

चालिसको दशकमा नेपाली नाटक लेखनमा शक्तीशाली रुपमा उदाएकी शारदा सुब्बा नाटक स्क्रीप्ट लेखन बिधामा राम्रो लेख्ने स्क्रीप्ट राइटरहरु मध्ये एक हो । खासगरी आफ्नो नाटकहरुमा महिला पात्रहरुलाई शक्तीशाली रुपमा प्रस्तुत गर्दे आएकी शारदा सुब्बाको देउरालीमा एक थुँगा फुल (२०४१ )नभेटिएको बाटो (२०४२ )नीलो पीडा (२०४७ )दुखेका मान्छेहरु (२०४७) समानान्तर (२०४८ ) मञ्चन भइकेका छन् । यसैगरि अधोषित नीलो पीडा (२०५५ )यशोधर...

कथा न्यू माल जंक्शनको एकालासको प्लेटफार्ममा सिलगढ़ी पेसेन्जर रेलगाड़ी दलगाउँबाट आएर थामियो। म उत्रिएँ । साथमा उत्रिएको एक आदिवासी परिवार फटाफट हिँडेर यसरी स्टेशन नाघेर गए- मानौं एकैछिन त्यहाँ अड़िनु महापाप हो। धेरै परसम्म आँखा डुलाएर हेरिपठाएँ। अहँ ! कोही छैन। प्लेटफार्मको चिया पसलमा सस्तो पाइने खास्ता बिस्कुटसित चिया पिउन आउने धरि एकै जना छैन। त्यही पसले भने अघिल्तिर समाचार पत्र फिजाँएर उघिरहेक...