किरात,याक्थुङ,खम्बु,लिम्बुवान सम्बन्धमा केहि तथ्यगत तर्क

किरात,याक्थुङ,खम्बु,लिम्बुवान सम्बन्धमा केहि तथ्यगत तर्क
नन्द कन्दङवा किरात झन्डा किरात र याक्थुङ प्राचीन नेपालमा ३४ पुस्ता राज्य गर्ने किरात र याक्थुङको सम्बन्ध छ भन्ने ४ वटा महत्वपुर्ण आधारहरु रहेका छन् । ती  ४ आधार बाहेक अरु पनि आधारहरु छन् । तर तिनीहरुको यहाँ चर्चा गरिन्न । यहाँ ति ४ वटा महत्वपुर्ण आधारको मात्र चर्चा गरिन्छ । पहिलो आधार हो, कन्दङवा, खेवा, थेगिम, पापो, सातरेनुहाङ, खोक्याहाङ लगायत धेरै लिम्बु बंश जसलाई मुन्धुममा तेम...

स्मृतिको पानामा च्याब्रुङ

स्मृतिको पानामा च्याब्रुङ
नर प्रसाद लुम्फुङवा लिम्बु २०७९ सालको जेठ २५ गतेदेखि असार ५ गते अर्थात सन २०२२ सालको जुन ८ तारीख देखि १९ तारीखसम्म  धरान चुम्लुङ हिम हरेक दिन अपरान्हदेखि साँझसम्म च्याब्रुङ (लिम्बु भाषामा के) को आवाजले गुञ्जायमान भएको थियो । दिउँसो १ बजे देखि बेलुकी ५ बजेसम्म त्यो एरिया तिर पुग्ने जो कोहीलाई धरान-१५ चुम्लुङ मार्ग स्थित चुम्लुङ हिम बल्ल चुम्लुङ हिमजस्तो भएको भान हुन्थ्यो । प्रांगणमा पुग्द...

अपराधीलाई कार्वाही गर्ने कि माल्भिका सुब्बामा अल्झिने ?

अपराधीलाई कार्वाही गर्ने कि माल्भिका सुब्बामा अल्झिने ?
मुन्धुम लिम्बु म कुनै सुन्दरी प्रतियोगिताको बिरोध गर्न सक्दिन किनकि तिनै प्रतियोगिताले धेरै सुन्दरीहरूको नामलाई स्थापित गराइरहेकोे हुन्छ । उनीहरुको नाम नै  ब्रान्ड पनि  बनेको उदाहरणहरु पनि देखिन्छ । यस्तो काम कतिपय अर्थमा नेपालको युवा जमात माझ लोकप्रिय बन्दै गरेको लोकसेवाले पनि अहिलेसम्म गर्न नसकेको भान हुन्छ । व्यक्तित्व विकासको निम्ति कुनै पनि प्रतिस्पर्धा गलत होइन तर विडम्बना हाम्रो ज...

जिन्दगीभर आफ्नो कृति बिमोचन नगर्ने प्रसिद्ध कथाकार माया ठकुरी

जिन्दगीभर आफ्नो कृति बिमोचन नगर्ने  प्रसिद्ध कथाकार माया ठकुरी
हाल नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठान आख्यान बिभाग प्रमुख, प्रसिद्ध कथाकार माया ठकुरीको घर सेन्ट जेभियर्स स्कूलको पछाडी पुरानो राणाकालीन साँगूरो गल्ली छिचोलेर करिब बीस मिनेट हिडेपछि धोबीघाटको फराकिलो सडक छिचोलेर हिडदै जाँदा सडकदेखि अलिकति भित्रपट्टि साँगुरो गल्ली छिचोलेपछि पुगीन्छ । पाँच दशकदेखि कथा लेखनमा सकृय माया ठकुरी अत्यन्त सालिन स्वाभाव तर लेखनमा आफनो दह्रो पकड बनाउन सफल उहाँको जन्म पिता गम्भीर स...

इटालीमा भेटिएको आठ करोड वर्ष अघिको डाइनोसरको कथा

इटालीमा भेटिएको आठ करोड वर्ष अघिको डाइनोसरको कथा
क्रान्ति सुब्बा आफ्नो प्राचीन भौगोलिक पर्यावरणमा रुमल्लिदै एउटा वयस्क र दुइ वटा किशोर वयका टेथिशाड्रोस इन्सुलरिस डाइनोसर। इटाली डाइनोसरको नामले प्रसिद्ध स्थान होईन । तर डाइनोसरका अवशेषहरु भेटिएपछि कुरा अर्कै भयो।स्लोभानियाको सिमानामा पर्ने इटालीको एउटा मत्स्य ग्राममा चरम उत्तर खरिढुंगा युग (latest cretateous period 100-66 million years ago ) कालिन जीवहरुको हाडखोरको एक थुप्रो अवशेष फेला...

किरात राई मुन्दुममा सृष्टि चिन्तन — डा. भक्त राई

किरात राई मुन्दुममा सृष्टि चिन्तन — डा. भक्त राई
विषय परिचय किरात राई जातिको सांस्कृतिक आधार मुन्दुम हो । मुन्दुम किरातीको जीवन भोगाइको सार हो भने मुन्दुममा आधारित वा मुन्दुमद्वारा निःसृत परम्परागत जीवनशैली नै किरातीहरुको मौलिक संस्कृति हो । मौखिक एवम श्रुतिपरम्परामा एक मुखबाट अर्को मुख, एक समाजबाट अर्को समाज र एक पुस्ताबाट अर्को पुस्तासम्म हस्तान्तरण हुँदै आएको मुन्दुमभित्र किरातीहरुको इतिहास, भूगोल, कला, साहित्य, दर्शन, चिन्तन तथा सामाजिक मूल्...

ओमिक्रोन साम्राज्य र हङकङले चुकाएको मुल्य

ओमिक्रोन साम्राज्य र हङकङले चुकाएको मुल्य
क्रान्ति सुब्बा कोभिड संक्रमणको संक्षिप्त इतिहास कोभिड-१९ महामारी मध्य चीनको हुबेइ प्रदेशको राजधानी वुहानमा सर्वप्रथम देखापरेको हो। वुहानको एउटा अस्पतालमा बडो रहस्यमय निमोनियाको रूपमा यसले पर्दार्पण गर्‍यो । त्यसपछि उक्त अस्पतालले यो केसबारे स्थानीय रोग निवारण तथा नियन्त्रण केन्द्र र स्वास्थ्य आयोगलाई २७ डिसेम्बर २०१९ मा सुचित गरेको थियो । डिसेम्बर २९, २०१९ मा विशेषज्ञको एउटा टोलिले यी...

हङकङमा लागु कडा कोभिड नियम अप्रिल २१ बाट खुकुलो हुने,मास्क बिना व्यायाम गर्न पाइने,सबै फ्लाइट खुल्ने

हङकङमा लागु कडा कोभिड नियम अप्रिल २१ बाट खुकुलो हुने,मास्क बिना व्यायाम गर्न पाइने,सबै फ्लाइट खुल्ने
क्रान्ति सुब्बा ओमिक्रोनले हङकङमा ल्याएको पाँचौ लहरबाट करिब ४० लाख हङकङ नागरिक संक्रमित भएको हुनसक्ने कुरा स्वास्थ्य अधिकारीहरु स्वीकार्छन, यति हो सबैजसो नागरिक  संक्रमित भए पनि घरमै गुपचुप बसेका छ्न। सरकारलाई पोजिटिभ रिपोर्ट नगरी बसेका छ्न। शहरको व्यापार व्यवसायहरु एकपछि अर्को टाट पल्टिने क्रम जारी छ। महामारीको प्रतिकुल असर नागरिकको मानसिक स्वास्थ्यमा पर्न थालेको छ विशेष गरि न्यून आय भए...

सुनिल झाको सफलताको कथा- कृष्ण ढुंगेल

सुनिल झाको सफलताको कथा- कृष्ण ढुंगेल
कृष्ण ढुंगेल संसारमा सबैभन्दा गाह्रो विषय कुन हो ? कहिल्यै विचार गर्नुभएको छ ? शिक्षा, मानविकी, व्यवस्थापन वा विज्ञान ? आईटी, सीएसआईटी, इन्जिनियरिङ, सीए वा एमबीबीएस ? यीमध्ये तपाईँलाई सबैभन्दा गाह्रो विषय कुन हो जस्तो लाग्छ ? विश्वमा यस्ता विषय तथा प्रमाणपत्रका लागि लिइने परीक्षाहरू पनि छन जुन हाम्रो पहुँचभन्दा धेरै टाढा छन । अझ कतिकाको त हामीले नामसम्म नसुनेका पनि हुनसक्छौँ । जस्तो, सिस्को (CISC...

किरात राई जातिमा प्रचलित अमूर्त संस्कृति -डा. भक्त राई

किरात राई जातिमा प्रचलित अमूर्त संस्कृति -डा. भक्त राई
पृष्ठभूमि- वस्तुतः संस्कृति भनेको मानिसले जीविकोपार्जन गर्ने क्रममा अवलम्बन गर्ने जीवन शैली हो । सामान्यतः रीतिथिति, परम्परा, भेषभूषा, खानपान, चाडपर्व आस्था, विश्वास, नाचगान आदिलाई मात्र संस्कृतिको रुपमा बुझ्ने गरिन्छ । तर संस्कृति भनेको यति मात्र होइन त्यसैले संस्कृतिलाई संकुचित अर्थमा बुझ्नु राम्रो हुँदैन । कुनै पनि जाति, वर्ग र समुदायले परापूर्व कालदेखि नै अनवरत रुपमा अवलम्बन गर्दै आएको, अङ्गीक...